Septic tank, beerput en IBA’s.
Vooral bij oude huizen komen ze nog regelmatig voor, de ouderwetse beerputten. Vroeger toen er nog niet zo’n uitgebreid rioleringssysteem was als nu, werd de riolering vaak aangesloten op een zogenaamde beerput of septic tank. Doel van deze put was het zuiveren van huishoudelijk afvalwater afkomstig van voornamelijk toiletten. Het afvalwater wordt door de beerput gevoerd waardoor het slib gaat drijven of bezinken. De tussenlaag die voornamelijk water bevat word daarna geloosd op het riool of gaat verder naar een sterfput. Een sterfput is een gemetselde of gevlochten put, meestal zonder bodem, deze put is als het ware lek en zorgt ervoor dat het water in de bodem rondom wordt opgenomen.
De werking van een beerput is gebaseerd op een simpel principe, het verzamelen van slib waarna bacteriën er voor zorgen dat het slib op een natuurlijke manier worden afgebroken, bacteriën eten dan als het ware alle verontreiniging uit het water op. Bij een goede werking hoeft een beerput niet of nauwelijks geledigd te worden, echter door de komst van agressieve schoonmaakmiddelen en toiletverfrissers word de bacteriologische huishouding van de beerput aardig verstoord met als gevolg dat de bacteriën niet meer zoveel kunnen verwerken.
Bijkomend dat vaak na verbouwingen keuken- badkamer en regenwaterafvoeren op de put zijn aangesloten waardoor de doorstroming veel sneller is geworden hebben de bacteriën het tegenwoordig zwaar te verduren.
De moderne riolering werkt tegenwoordig uitstekend zonder gebruik te maken van een beerput. In de loop der jaren zijn de meeste beerputten al verwijderd en is er een rechtstreekse verbinding met het hoofdriool gemaakt. Bij verbouwingen word vaak de riolering aangepast en de beerput verwijderd.
Volgens het wettelijk kader mag er vanaf 1-1-2005 niet meer ongezuiverd geloosd worden. Het wettelijk kader is in 2008 veranderd door het nieuwe Besluit lozing afvalwater huishoudens en de Wet gemeentelijke watertaken. In veel gevallen is een systeem voor de individuele behandeling van afvalwater de oplossing voor de niet gerioleerde percelen, men noemt dit IBA systemen of ook wel IBA’s. IBA staat voor “individuele behandeling van afvalwater”. Vaak worden deze IBA’s geplaatst bij woningen in het buitengebied waar geen drukriool is. Ook voor het reinigen van een IBA bent u bij ons op het juiste adres.
Hoe werkt een IBA?
De diverse systemen voor de Individuele Behandeling van Afvalwater zien er allemaal verschillend uit, maar de werkingsprincipes zijn steeds gelijk. Het gaat steeds om combinaties van fysische processen, biologische processen en chemische processen die samenwerken om het afvalwater te zuiveren. Het begrip afvalwater en de drie genoemde processen worden hieronder kort toegelicht.
Afvalwater
In het gemiddelde Nederlandse huishouden wordt ca. 135 liter drinkwater per dag per persoon gebruikt, ongeveer 50.000 liter per jaar. Niet al het water verdwijnt weer als afvalwater, er verdampt een hoeveelheid in de keuken, een deel verdwijnt bij het drogen van de was, een deel wordt gebruikt voor de planten in huis of in de tuin. Niet al het afvalwater ontstaat vanuit het ingebrachte drinkwater; ook de melk, bier en frisdranken die we dagelijks gebruiken komen na enige tijd in de vorm van urine in het afvalwater terecht. Doorgaans wordt er toch van uit gegaan dat de hoeveelheid afvalwater overeenkomt met de hoeveelheid ingenomen drinkwater zoals we het meten met de watermeter.
Van de 135 liter lozen we ca. 45 liter via het toilet, 48 liter via bad en douche, 23 liter via de wasmachineafvoer, 12 liter vanuit de keuken en 7 liter via de wastafels.
Het afvalwater vanuit het toilet noemt men zwart water , het overige water noemt men grijs water.
Veel van de vervuiling in het water kan biologisch of chemisch worden afgebroken, daarvoor is zuurstof nodig. De benodigde hoeveelheid zuurstof is een maat voor de hoeveelheid vuil. De gebruikte waarden zijn: Biologisch Zuurstof Verbruik (BZV) en Chemisch Zuurstof Verbruik (CZV), ze worden gemeten in grammen zuurstof. Daarnaast zijn de hoeveelheid stikstof (N) en fosfor (P) van belang. Een persoon produceert per dag: gram per persoon per dag
Fysische zuivering
De zware deeltjes in afvalwater zullen naar de bodem zakken, de lichte deeltjes zullen opdrijven. Door de zwaartekracht vindt enige scheiding plaats. Dit fysische principe wordt in de septic tank toegepast. Door de rust in het water te bevorderen wordt voorkomen dat de bezonken deeltjes weer worden opgewoeld, daarom zijn in de septictank schotten aangebracht. Onderzoek heeft aangetoond dat na ca. 200 uur standtijd er geen afname meer is van de bezinkbare deeltjes, daarom is de septictank zo ontworpen dat de standtijd ca. 10 dagen is. Met 4 bewoners loost een huishouden ca. 600 liter per dag, voor een standtijd van 10 dagen is dus een volume nodig van 6000 liter.
Biologische zuivering
Het water in de natuur wordt gezuiverd door de micro-organismen die in het water leven. Zij zetten de organische stof om in kooldioxide en water, daarvoor hebben ze zuurstof nodig. Dit proces wordt ook in de waterzuivering toegepast, er worden omstandigheden gecreëerd die de groei van de micro-organismen bevorderen. Door luchttoevoer wordt de benodigde zuurstof aangevoerd. Bepaalde micro-organismen kunnen nitraat afbreken onder zuurstof-arme omstandigheden, om dat proces te bevorderen moet de zuurstoftoevoer juist worden gestopt
De micro-organismen (vooral bacteriën) zweven los of in vlokachtige structuren in het water, dit noemt men slib. Het systeem dient zo ontworpen te worden dat er een maximale interactie tussen slib en vervuild water en er moet voorkomen worden dat met het spui-water ook het slib verdwijnt . In sommige systemen wordt gebruik gemaakt van materiaal (b.v. kunststof of lavasteen) waarop de micro-organismen zich hechten. Na verloop van tijd sterft het slib af, een deel wordt ‘opgegeten’ door andere organismen, een deel blijft achter. Elk zuiveringssysteem produceert daarom slib dat regelmatig verwijderd moet worden.
Chemische zuivering
De fosfor in het afvalwater wordt voor een klein deel opgenomen door de micro-organismen, zij hebben het nodig voor hun eigen levensprocessen. Via het spuislib wordt de fosfor verwijderd. Het grootste deel blijft echter achter in de vorm van fosfaat. Door kalk, ijzer of aluminium aan het water toe te voegen wordt calciumfosfaat, ijzerfosfaat of aluminiumfosfaat gevormd. Dit wordt in systemen toegepast die fosfaat verwijderen.
Hoe werkt een septictank?
De septic tank is vooral een bezinker. In de bezinkbare deeltjes is een deel van de BZV en CZV waarde vastgelegd, bezinking leidt dus ook tot BZV en CZV verwijdering. Naast deze fysische werking is er een biologische werking. De biologische afbraak in de septic tank is gering, bij toetreding van nieuw (zuurstofrijk) influent zal direct enige BZV verwijdering plaatsvinden door micro-organismen. Deze gebruiken de zuurstof in het water waardoor het water weer snel zuurstofloos wordt, deze afbraak stopt als het zuurstofgehalte te laag wordt. De geringe turbulentie zorgt voor minieme zuurstofinvoer in het water. De menging met grijswater zorgt nog voor enige zuurstoftoevoeging, tweederde van de dagelijkse lozing is grijswater.
In het slib zal een beperkte gisting (zuurstofloze afbraak) ontstaan. Gisting leidt tot hydrolyse van vetzuren (dit leidt tot stank) en tot methaanvorming. Bij hogere temperaturen verloopt deze gisting actiever dan bij lagere. Onder de 10°C is de gisting zeer beperkt, vanaf de 13°C verloopt dit sneller. Het grijze water is warmer dan het zwarte, de temperatuur wordt hierdoor iets hoger en dit bevordert de gisting.
De temperatuur in een ondergronds geplaatste septic tank zal in de winter onder de 10°C komen, slibafbraak is dan niet mogelijk en er treedt ophoping van slib op. In de zomer kan de temperatuur boven de 13°C komen, er kan dan vergisting en afbraak van de voorraad optreden. Dit is goed te ruiken, de septictank begint dan vetzuren te produceren.
In theorie kunnen septictanks zo jarenlang belast worden zonder vol te raken. In de Nederlandse omstandigheden komt deze afbraak door biologische omzetting echter niet veel voor. In onze omstandigheden moeten septictanks regelmatig geleegd worden.
In zuidelijker, warmere, landen werkt dit afbraakproces beter. In bijvoorbeeld Frankrijk prefereert men daarom 1 kamer systemen om de turbulentie juist te verhogen. Hierdoor wordt het contact tussen het actief slib, waarin de actieve micro organismen zitten, en het vuile water bevorderd en daardoor wordt de biologische afbraak verbeterd. Deze constructie is dus níet gericht op maximale rust ten behoeve van de bezinking.
Het bezinksel en de drijflaag zullen regelmatig verwijderd moeten worden. De massa bestaat grotendeels uit slib met daarbij nog allerlei niet-organisch materiaal (zand, metaal, plastic e.d.). In de grijswaterstroom (bad, douche, wasmachine e.d.) bevinden zich meer niet-organische materialen, vaak ook in de vorm van kleine voorwerpen als paperclips, munten, knopen e.d.
Hoe beter de bezinking en opdrijving, dit is dus afhankelijk van de verblijftijd, hoe meer materiaal achterblijft. Het meeste hoopt zich op in het eerste compartiment, per jaar wordt een massa gevormd van ca. 100 ltr. – 150 ltr. per persoon. Dit dient regelmatig, elke twee- of drie jaar, verwijderd te worden.
Met dank aan IBAhelpdesk.nl
Septic tanks, beerputten en IBA’s.
